nasze loty

W sobotę 9 marca w naszej szkole przeżywaliśmy dzień otwartych drzwi. Rozpoczęliśmy o godzinie 10 wypuszczeniem kolejnej sondy w stratosferę. Kolejny eksperyment okazał się być udanym, a skonstruowana elektronika wytrzymała ekstremalnie niskie temperatury oraz niemałe przeciążenia.

Czekając na start potencjalni nowi uczniowie i ich rodzice mogli posilić się kiełbaską z grilla. Kiedy sonda poszła w górę (dokładniejsza relacja niżej) na auli KLO odbyło się ogólne spotkanie. Najpierw zabrali głos ks. dyrektor Grzegorz Sprysak, a później wicedyrektor Marek Brzezicki. Uczniowie klasy pierwszej brawurowo przedstawili opowieść o Zielonym Kapturku. Następnie rodzice z uczniami udali się do klas na lekcje pokazowe oraz poczęstunek w stylu włoskim.
Na zewnątrz grupa surwiwalowa oferowała herbatkę z sosny oraz pieczenie podpłomyków. Wszystko było bardzo smaczne. Na górze grupa inżynieryjna śledziła sygnał sondy podawany na komputer z radia. Kilku młodych naukowców na oczach zwiedzających programowała manipulator robota.

Przed szkołą można było sprawdzić swoje umiejętności w robieniu dużych baniek mydlanych oraz przybić „piątkę” z ogromnym, ale łagodnym psem.

Szczegóły dotyczące lotu sondy stratosferycznej

Niepokój spory, bo wiatr wieje raz mocniej raz słabiej. Częściej niestety mocniej. Na boisku szkolnym pojawia się mata, butla z helem umocowana na wózku powoli wtacza się na murawę. 

To pierwszy lot przygotowany przez uczniów. Oni zbudowali elektronikę do SSTV, przygotowali obrazki, wykonali i zestroili antenę, umocowali wszystko w kapsule, zrobili wiązania i pompowali balon. Kilku ma już krótkofalarskie znaki wywoławcze, kilku przygotowuje się do egzaminu. Trackery zostały przygotowane w Klubie SP5YAM w Komorowie. Przywiózł je Krzysiek SQ5NWI. Jeden (eksperymentalny) przygotował Jarek SP5JRM.

O godzinie 9.20 rozpoczyna się pompowanie balonu. Tym razem jest to powłoka z lateksu o masie 1600 g. Przewidywania miejsca lądowania: Białoruś. Po krótkiej naradzie decyzja: dzisiaj nie podpinamy aparatu, bo z Białorusi i tak go pewnie nie odzyskamy. 

Pompowanie balonu idzie sprawnie. Co jakiś czas zrywa się wiatr i targa powłoką. Grupa uczniów i uczennic katolickich szkół w Markach pilnuje żeby powłoka nie zaczepiła o jakiś przedmiot. Pompowaniem dowodzi Bartek SP5WIB. Pomaga mu Maciek SP5NKF, ale z powodu gipsu na ręce bardziej teoretycznie i merytorycznie. Balon prawie napompowany. Bartek podpina butelkę wody 1.5 litra i sprawdza ciąg. „Rwanie” jest jak trzeba. Jasiek, specjalista od węzłów żeglarskich, kończy wiązanie ładunku. Jarek SP5JRM pomaga przywiązać eksperymentalną sondę ze swoimi poprawkami oprogramowania. Próbuje uruchomić czujniki i zmienić nieco funkcjonowanie nadajnika. To już kolejna próba. Z każdej wyciągane są wnioski i trwają dalsze prace.

Ostatnie sprawdzenie wiązań, uruchomienie nadajnika SSTV. Czekamy na moment kiedy wiatr trochę osłabnie. W końcu taki moment nadchodzi. Odliczanie i wypuszczamy balon. Od razu ostro idzie w górę. Wszystkie urządzenia działają bardzo dobrze. Po chwili SSTV troszkę szwankuje, ale wszystko wraca do normy. Przez lornetkę widać jak balon mocno się spłaszczył od uderzeń wiatru, ale idzie śmiało w górę. Wcześniej było trochę obaw, że o coś zaczepi, ale teraz z ulgą patrzymy jak niknie w chmurach.

Na najwyższym piętrze szkoły zorganizowano Centrum Lotów Kosmicznych. Dwa radia z interfejsem według Ryśka SQ9MDD podpięte do dwóch laptopów. Na jednym odbieramy sygnał RTTY oraz obserwujemy mapę na stronie tracker.habhub.org oraz aprs.fi. Na drugim dekodujemy SSTV. Obok chłopcy programują manipulator robota na pięciu serwach. Duże poruszenie i zainteresowanie. Emocje sięgają granicy Polski. Przekroczy czy nie? W końcu widzimy jak ląduje. Na szczęście w Polsce.
Krzysiek SQ5NWI telefonuje do Jurka SP8XXT, który ma, jak się wydaje najbliżej, z prośbą o podjęcie ładunku. Jurek podjął (duże szczęście, że nasza sonda ominęła liczne rosnące tam drzewa) i przekazał Michałowi SP5OSP, który jest z nami zaprzyjaźniony.

Balon przebył około 190 km
Osiągnął wysokość 27 982m
Nadał 20 obrazków SSTV – sygnał był bardzo mocny i słyszany daleko – uczniowie wykazali się przy budowie i strojeniu anteny
Sygnał RTTY był odbierany przez 30 stacji w całej Polsce

Nagranie Krzyśka SQ5NWI ze startu

Wszyscy w Markach się już przyzwyczaili, że szkoła michalitów w każdą sobotę jest pełna. I w środku i na boisku. Tym razem, poza uczniami, podjeżdżają samochody jacyś ludzie wyciągają anteny i rozkładają obok samochodów. Inni podchodzą i mówią niby w języku polskim, ale nie dla wszystkich zrozumiale. Impedancja, SWR, tłumienie, modulacje. Mówią o tym z taką pasją, że nawet ci, którzy niewiele rozumieją słuchają z otwartymi ustami. Pasja zaraża.

23 lutego z boiska katolickich szkól w Markach wyleciała sonda z nadajnikami radiowymi. Z budynku i do budynku ciągle wchodzi i wychodzi Ksawery SO5OSP. Na żywo puszcza relację na Facebooka. Na dole, w warsztacie uczniowie montują sondę. Antena i nadajnik SSTV zostały dopięte na ostatni guzik do czwartku wieczorem. Tym razem nie na pająku, ale na płytce. Zaprojektował i zlutował Maciek SP5NKF uczeń ósmej klasy. Sebastian wraz z Błażejem, uczniowie pierwszej klasy liceum (przygotowują się do egzaminu krótkofalarskiego pod koniec kwietnia) montują wszystko w kapsule. Błażej z Sebastianem opracowali system osłony kamery z podgrzewaniem baterii.

Na boisku Bartek SP5WIB (pierwsza klasa liceum) pompuje z uczniami i przedstawicielami gości balon. Dwie butle leżą obok. Jedna się kończy. Podpinają reduktor do drugiej butli. Bartek zarządza, że pompowanie do uciągu 900g. Cały ładunek waży niespełna 600g.

Ksawery SO5OSP pracowicie komentuje i filmuje. W pewnym momencie pojawia się Rysiek SQ9MDD i nagrywa drugą relację. Na boisku szkół Marcin SP5QWE wraz z synem składają drona – będzie relacja z powietrza.

Krzysiek SQ5NWI wraz z młodymi przedstawicielami klubu SP5YAM, w tym własnymi dziećmi, sprawdza przeprogramowane sondy RS41. To dzięki nim możemy bardzo dokładnie określić położenie naszej sondy.

Kiedy wszystko zostało sprawdzone wynosimy cały majdan na boisko. Wiążemy element do elementu. Równocześnie pompowany jest balon.

Jeszcze raz sprawdzamy każdy element. Wszystko działa. Zakładamy górną część pokrywy ładunku (przypomina Sputnik – pierwszego sztucznego satelitę ziemi). Odliczanie i sonda poszła w górę. Chwila niepewności czy sznurek gdzieś nie zaczepi i ulga. Poszła.

Teraz czas na nasłuchy. Wszędzie wokół słychać dźwięki SSTV oraz RTTY. Mieszają się z zapachem grillowanego mięsa. Pasjonaci przy swoich radiach nie czują zapachów. Słyszą tylko dźwięki. Obrazki SSTV (a jest ich sporo) ładują się na ekranach komputerów, a na mapach przesuwa się balon. Nabiera wysokości i prędkości.

Sonda wzniosła się na wysokość 26 636 metrów i pokonała dystans 316 km. Przez cały czas dobrze się sprawował nadajnik SSTV i przesyłał nie tylko zdjęcia, ale i specjalną audycję. Test nowej anteny wypadł bardzo dobrze. Lot trwał ponad 3 godziny.

Po wylądowaniu dzięki pomocy Adriana SQ5AM po sondę pojechał Jarek SQ9NFI. Szybko odnalazł ładunek, ale okazało się że są to tylko sondy RS41. Sznurek się urwał i reszta opadła gdzie indziej albo poszybowała dalej. W kapsule zamieściliśmy kartkę dla znalazcy i czekamy. Może kiedyś odzyskamy resztę.

Do przytulnej siedziby klubu SP7PDL zjeżdżają się coraz to nowi ludzie. Gospodarze zadbali o grilla z kiełbaskami, kawę i gorąca herbatę. Wszak aura zimowa. Pełno gadżetów, radyjek na niemal każdej szyi. Chłopaki gimnazjaliści i początek liceum dłubią coś w przywiezionych ustrojstwach. W drzwiach staje Jarek SP5JRM (ojciec jednego z uczniów Katolickich Szkół Podstawowych z Marek) z garnkiem! Nie, nie na zupę. Wokół garnka ma nawinięte 20 metrów kabla z balunem, a w garnku poczciwe Pixie z Arduino.

Gdy tylko pojawił się hel (mocno podrożał ostatnio) leci pierwszy balon – 300g lateks. Napompowany unosi się wreszcie w powietrze. Ładunek to dwa trackery – ceniona przeprogramowana RS41 oraz pico-tracker skonstruowany przez Tomka SP9UOB, a zmontowany w klubie SP5YAM w Komorowie. Zestaw wznosi się na ponad 26km i ląduje ok. 25km na pd-wsch od Radomia.

Później drugi balon, większy – 1600g to i napełnianie trwa dłużej. Pompują najmłodsi uczestnicy: Bartek SP5WIB ma 16 lat i asystujący mu Michał – 8 lat – uczniowie szkół w Markach. Obok koledzy montują ładunek. Dwie przeprogramowane sondy RS41, moduł eksperymentów pomiaru danych atmosferycznych skonstruowany przez nastoletniego Maćka SP5NKF z przymocowaną kamerką oraz mrówką astronautką i wahadłowcem, moduł nadajnika SSTV zmontowany przez młodych radioamatorów w klubie SP5WWL w Markach wysyłający okolicznościowe zdjęcia i rysunki, a także nagrane wcześniej życzenia, radio KF na 40 m (poczciwy Pixie lutowany przez gimnazjalistów) ze wspomnianą już anteną – pełnowymiarowym dipolem o długości 20m odwiniętym z garnka. Na końcu dipola druga RS41, która swym ciężarem utrzymuje antenę KF-ową w pionie podczas lotu.

W trakcie montowania ładunku zaczął niedomagać nadajnik SSTV zaprojektowany i zbudowany w Markach. Początkowo szedł jak burza, ale później zaczął przerywać. Na szczęście wszystkie elementy zostały zdublowane. Zostaje podpięty nadajnik zapasowy. Lekko napięta atmosfera – na miejscu są lokalne media – ale wszystko się udaje. Nadajnik podejmuje pracę i wysyła obrazki.

Po sprawdzeniu wszystkich elementów powoli wypuszczamy balon. Pogoda sprzyja – praktycznie nie ma wiatru, choć wcześniej całkiem żwawo dmuchał. Trzymamy sznurek i ostrożnie wypuszczamy metr po metrze. W pewnym momencie balon wisi wyżej niż kilkupiętrowy budynek sąsiadującego z miejscem startu byłego klasztoru, a my wciąż trzymamy kilkanaście metrów sznurka z anteną KF. Uzmysławia to wszystkim długość zestawu podczepionych ładunków. W końcu odliczanie i całość idzie w górę.

Szybko wracamy do siedziby SP7PDL. Nerwowe spojrzenia na monitory komputerów. Na ekranach pojawia się balon, na jednym z laptopów mozolnie rysują się obrazki z SSTV. Z zaplecza klubu radio KF odbiera piękny, mocny sygnał pozdrowień i życzeń nadawanych alfabetem Morse’a. Na ekranie komputera dekodującego SSTV pojawia się obrazek z informacją o możliwości wydrukowania okolicznościowego dyplomu (ze strony https://wstratosfere.pl/). System niemal od razu pokazuje, że pierwszy dyplom został wygenerowany.

Z twarzy uczestników nie znikają uśmiechy. Wszystko się udało. Jeszcze rozmowy (głównie techniczne), kiełbaski z grilla, ostatnie pozdrowienia i spojrzenia na ekran.

Powoli wykruszamy się jak stare herbatniki. Wyjeżdża ekipa za ekipą. Po kilku godzinach piękna informacja: obydwa ładunki zostały odnalezione i podjęte! Pierwszy przez Zbyszka SQ5WJ w okolicach miejscowości Ciepielów, a drugi przez Zbyszka SQ5OUZ i Artura SQ5KGV po osiągnięciu wysokości ponad 32km i lądowaniu ok. 10 km na pn-zach od Radomia. Wieczorem mamy już możliwość obejrzenia filmików z kamery. Wprawdzie z powodu zimna nie wytrzymała bateria w kamerze, ale trochę fajnego materiału mamy. Mamy też wiele doświadczeń, przemyśleń i… pomysłów na kolejne misje.

Akcja balonowa w Łowiczu była pierwszym wspólnym przedsięwzięciem członków klubów SP5YAM, SP5WWL i SP7PDL. Wszyscy byliśmy zgodni, że trzeba będzie to powtórzyć oraz zaprosić inne kluby.

Media o akcji:
Radio Victoria
http://radiovictoria.pl/2019/01/zyczenia-z-balonu-na-dzien-babci-i-dziadka/?fbclid=IwAR1TUOSl70JSkf-uFqCjoYgz0y7TmYcwB0ooGvd3ZfCs320RYv0TMtUfKn0

Lokalny portal z Łowicza
https://lowicz24.eu/artykul/no-i-polecial-foto/605717?fbclid=IwAR3Vd7QAvpcL3tp9cCg-Yb7cvuEK2LmoibrrKo_jfWJA7_gk00vM0s2Lazk

Filmy ze startów:

1 grudnia grupa uczniów Katolickich Szkół w Markach wysłała w stratosferę skonstruowaną przez nich sondę. Poza sprawdzeniem rozwiązań technicznych sonda była niespodzianką dla Ryszarda SQ9MDD, który jest przyjacielem szkoły i klubów SP5WWL i SP5YAM. Sonda po udanym locie wylądowała niedaleko Ostrowa Lubelskiego. Kilku kolegów podejmowało próby zdjęcia jej z drzewa, ale nie udawało się. W końcu 12 grudnia Marcin SQ5PGC wraz ze swoim kolegą wybrali się do SP8 podjęli ładunek. Wykazali dużą odwagę i umiejętności wspinaczkowe, co widać na zdjęciach poniżej

Chyba po raz pierwszy w historii radioamatorskich misji balonowych w ładunku sondy poleciał tort urodzinowy.

Dla tych, którzy mają nerwy ze stali na profilu Marcina SQ5PGC znajduje się film-relacji z podjęcia ładunku.

https://www.facebook.com/marcin.pindor.7/videos/2049555208441545/

23 września uczniowie naszej szkoły wsparci przez nauczycieli wypuścili trzecią już sondę stratosferyczną z pikniku w Celestynowie . Wyposażona w nadawcze urządzenia oraz urządzenie do pomiaru promieniowania kosmicznego na różnych wysokościach, poleciała szybko w górę. Niestety silnie wiatry zwiały ja aż na teren Ukrainy. Ładunek udało się odzyskać.

Po raz drugi uczniowie michalickich szkół w Markach wysłali sondę kosmiczną. Szybko poszła do góry i osiągnęła stratosferę (ponad 20 km wysokości). Udało się ją odnaleźć i odzyskać.

Podstawowy cel misji – lot do stratosfery i odzyskanie ładunku został tym razem osiągnięty!

Balon osiągnął pułap niespełna 21km (20 757m).
Wylądował w lesie okolicy miejscowości Cegłów k/Mińska Mazowieckiego.
Ładunek został szybko zlokalizowany. Jego podjęcie wymagało ściągnięcia całości z drzewa.
W akcji pogoni i podejmowania uczestniczyło w sumie 10 osób i 5 samochodów.

Balon z drzewa zdjął kol. Adam SP5RZP, który przybył na miejsce najszybciej wraz z Heleną SQ5RZP. Mieszkają nieopodal i przyjechali wyposażeni w sprzęt, który w tym przypadku był niezbędny do podjęcia ładunku.
Krótkie poszukiwania na miejscu prowadził też Grzegorz SP5MGS z dwoma towarzyszami nie krótkofalowcami, Michał SP5OSP, Paweł SQ9PPR i Tomek SQ5MXF. Wspólnie z 10-letnim Maćkiem asystowałem im zdalnie z auta zaparkowanego 150m od miejsca lądowania – zrezygnowaliśmy z wycieczki w głąb lasu z powodu… milionów komarów, które zaatakowały nas wściekle tuż po wyjściu z samochodu.

Krótkie spodenki i rękawy, brak jakichkolwiek odstraszaczy na komary przekonały nas do tego, żeby zdalnie zająć się komunikacją z poszukiwaczami i ze światem zewnętrznym.
Np. uruchomienie cross-band repeatera w radiu Kenwood TM-D710 pozwoliło na przerzucenie ramek APRS z wiszącego na drzewie ładunku nadającego na 432.500MHz do sieci APRS na 144.800MHz i wyświetlenie jego pozycji na mapie APRS.

Ostatecznie całość akcji zakończyła się po ok. 40 minutach. Odjechaliśmy z miejsca zdarzenia ok. godziny 18:50 czasu lokalnego.

Tymczasem do obejrzenia jest nagranie transmisji na żywo ze startu i pierwszych minut śledzenia misji:
https://www.facebook.com/sp5yam/videos/1825002644261008/

oraz zdjęcia z miejsca startu

W 2017 roku grupa gimnazjalistów, która uczestniczyła w kole robotycznym prowadzonym przez ks. Grzegorza wpadła na pomysł żeby zbudować sondę, która osiągnie stratosferę. Przeczytaliśmy wiele informacji, obejrzeliśmy filmy w internecie. Przebrnęliśmy przez wiele ślepych uliczek. Najczęściej czytaliśmy o tym, ze trzeba posiadać licencję krótkofalarską. Ks. Grzegorz wydrukował listę pytań, wysłał zgłoszenie i pojechał na egzamin. Wkrótce do swojego imienia mógł dorzucić znak SP5MGS. W lutym zobaczyliśmy w internecie post napisany przez Ryśka SQ9MDD o lotach balonowych. Napisaliśmy do niego i w najbliższą sobotę przyjechał do naszej szkoły razem z Krzyśkiem SQ5NWI. Porozmawiali z uczniami, zostawili sondę RS41 i obiecali pomóc przy starcie.